Một bệnh về gan tôm phổ biến hiện nay là EMS. Đây là nguyên nhân chính gây tử vong cho tôm nuôi. EMS còn gọi là hội chứng tử vong sớm hay bệnh hoại tử gan tụy cấp tính. EMS là một căn bệnh nguy hiểm ở tôm nuôi. Trong những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh lên tới 90%. Cùng BCC Aqua tìm hiểu những nguyên nhân, triệu chứng của bệnh EMS và cách bảo vệ hiệu quả trên tôm thẻ chân trắng nhé.
Triệu chứng EMS ở tôm
– Khi bị nhiễm EMS, tôm thẻ thường chuyển sang màu sắc nhợt nhạt còn tôm sú sẽ có màu sắc sậm hơn.
– Gan tôm teo lại và xuất hiện đốm đen. Gan, tụy chuyển dần sang màu trắng. Khối gan tụy của tôm khó bị bóp vỡ bằng 2 ngón tay.
– Vỏ mềm, ruột đứt khúc hoặc không có thức ăn.
– Tôm chậm phát triển, lờ đờ, yếu dần và chết chìm ở đáy ao.
Tuyến tiêu hóa của tôm có gan và tuyến tụy. Chức năng của tuyến này là tiêu hóa enzyme, hấp thu và dự trữ chất dinh dưỡng. Chúng còn tạo ra yếu tố đông máu, chuyển hóa chất béo, các loại vitamin, protein, hormone. Khi gan tụy gặp vấn đề, nó sẽ dẫn đến các bệnh viêm gan mãn tính và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. EMS là một bệnh về gan ở tôm. Để kiểm soát EMS thì việc đầu tiên cần làm là bảo vệ gan và tuyến tụy của tôm.
Nguyên nhân gây tổn thương gan và tuyến tụy của tôm
Chất lượng thức ăn
Các thức ăn kém chất lượng không đủ chất béo, vitamin hoặc không được bảo quản đúng cách làm phát sinh nhiều độc tố như Aflatoxin hay Mycotoxin… gây hại cho tôm. Chúng có thể làm tôm bị viêm gan. Sau khi kết hợp với tác nhân kích thích từ môi trường bên ngoài có thể làm tôm chết một lượng lớn.
Ngoài ra, thức ăn có hàm lượng đạm và năng lượng cao sẽ làm dư thừa, gây gánh nặng cho gan tôm. Nếu lượng thức ăn không phù hợp, quá ít hoặc quá nhiều sẽ gây áp lực cho tiêu hóa của gan và tuyến tụy. Từ đó làm khởi phát các triệu chứng bệnh, phổ biến nhất là sưng gan.
Chất lượng nước
Nếu được sống trong môi trường phù hợp, ổn định thì tôm sẽ sinh trưởng tốt và cho năng suất cao. Chất lượng nước kém hoặc đột ngột biến động khiến tôm dễ bị mầm bệnh tấn công. Có 5 yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng ao nuôi, đó là:
(1) Độ mặn: Đối với tôm thẻ chân trắng, độ mặn tối ưu cho sự tăng trưởng là 15-25‰. Nhưng nhiều ao nuôi lại có độ mặn cao hoặc thấp hơn.
(2) Độc tố: Độc tố nấm mốc, độc tố vi khuẩn, độc tố tảo, gốc tự do, nitrit, nito amoniac và các chất độc hại khi vào gan làm tăng sự giải độc của gan. Từ đó làm rối loạn chức năng gan và gây hư hỏng gan.
(3) Vi sinh vật: Vi khuẩn trong đường ruột và vi khuẩn trong môi trường luôn tác động qua lại lẫn nhau thông qua các hoạt động tiêu hóa. Nếu vi sinh vật trong môi trường là có lợi thì sẽ hỗ trợ cải thiện sức khỏe của tôm. Nhưng nếu chúng chứa nhiều vi khuẩn có hại như V.parahaemolyticus, V.alginolyticus, V.vulnificus, V.harvey,… sẽ gây bệnh cho tôm.
(4) Nhiệt độ: Nhiệt độ thay đổi đột ngột có thể làm rối loạn chuyển hóa của tôm. Từ đó hoạt động của enzyme chống oxy hóa của tôm và gan tụy bị giảm. Sự thay đổi này càng nhiều, tôm càng dễ bị tổn thương do oxy hóa. Từ đó dẫn đến giảm sức đề kháng và gây chết tôm.
(5) Kim loại nặng: Các bể nuôi sử dụng nước biển từ môi trường, nếu chứa nhiều kim loại nặng, sẽ làm tăng sự tích lũy và đào thải. Đồng thời gây stress oxy hóa, làm tôm dễ nhiễm bệnh.
Tình trạng gan của tôm
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại thuốc có thể làm tăng chức năng gan cho tôm. Nhưng khi bà con sử dụng không đúng liều lượng và đúng cách thì sẽ gây gánh nặng lên gan tôm.
Cách ngăn ngừa bệnh gan cho tôm thẻ chân trắng
– Bảo quản thức ăn đúng cách để ngăn ngừa nấm mốc.
– Cho ăn vừa phải, hợp lý.
– Điều chỉnh chất lượng nước phù hợp với tôm. Quan tâm về độ thay đổi của độ mặn. Thường xuyên loại bỏ tảo, chất thải và vi sinh vật có hại trong nước.
– Sử dụng hợp lý các sản phẩm tăng chức năng gan.
Sử dụng acid mật để bảo vệ gan tôm
Acid mật là các acid steroid có trong mật của động vật có vú và động vật có xương sống khác. Acid này giúp cải thiện các triệu chứng trắng gan, hồng gan do vi khuẩn và đen gan do kim loại nặng, vàng gan do rối loạn chuyển hóa.
Nhiều nghiên cứu cho thấy bổ sung acid mật cho tôm giúp bảo vệ và duy trì sức khỏe đường ruột và gan tôm. Acid mật còn kích hoạt enzyme lipase, thúc đẩy chất béo và hấp thu chất béo hòa tan, giải độc, cải thiện hệ miễn dịch.
Bổ sung acid mật vào thức ăn tôm có thể thúc đẩy sự phát triển và tăng trưởng của tôm. Acid mật giúp chống stress mạnh, cải thiện tỷ lệ sống, đảm bảo sức khỏe cho tôm.
Hy vọng bài viết đã giúp bà con có được những thông tin hữu ích, biết cách phòng tránh và bảo vệ gan cho tôm hiệu quả. Nếu cần tìm hiểu các chế phẩm sinh học xử lý môi trường và cho tôm ăn thì liên hệ ngay với BCC Aqua để được tư vấn và hỗ trợ nhé.
