Đốm trắng là một căn bệnh nguy hiểm ở tôm, đặc biệt với tôm thẻ chân trắng. Bệnh này thường xảy ra vào mùa lạnh, khi nhiệt độ xuống dưới 32*C. Khi mắc bệnh, tôm sẽ tử vong sau một thời gian ngắn. Căn bệnh này gây ra tổn thất về kinh tế cho bà con nuôi. Cùng BCC Aqua tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết tôm bị đốm trắng để bà con chủ động phòng ngừa và điều trị bệnh nhé.
Nguyên nhân tôm bị đốm trắng
Đốm trắng ở tôm có tên tiếng anh là WSD – White Spot Disease, là một căn bệnh rất nguy hiểm ở cả tôm sú và tôm thẻ. Bệnh có khả năng làm chết hoàn toàn đàn nuôi nếu không được điều trị kịp thời.
Có 3 nguyên nhân chính gây ra bệnh đốm trắng ở tôm, đó là: môi trường, vi khuẩn và virus.
– Do môi trường
+ Khi ao nuôi chứa nhiều Mg2+ và Ca2+, tôm hấp thụ vào nhiều sẽ xuất hiện đốm trắng trên thân. Hoặc trong suốt quá trình nuôi, ao chứa nhiều chất thải như hóa chất, xác tảo tàn, vỏ tôm lột xác chưa được xử lý kịp thời cũng có thể gây đốm trắng cho tôm.
+ Mầm bệnh có thể ủ sẵn trong tôm hay từ nguồn nước bên ngoài cấp vào. Thời tiết thay đổi thất thường, nhất là lúc nhiệt độ giảm dễ làm tôm phát bệnh.
+ Thói quen nuôi không đúng kỹ thuật, về lâu dài cũng dễ làm tôm nhiễm bệnh.
– Do virus
Có một loại virus tên là Baculovirus gây nên bệnh đốm trắng ở tôm. Các loại virus này chịu được độ mặn cao 5-40‰, nhiệt độ 0-80*C, độ pH 4-10. Chúng có độc lực rất mạnh, có thể tấn công nhiều mô tế bào khác nhau.
Bệnh do virus này gây nên có thể gây chết tôm ở tất cả các giai đoạn, từ ấu trùng cho đến khi trưởng thành.
– Do vi khuẩn
Theo nhiều nghiên cứu, hội chứng đốm trắng ở tôm do vi khuẩn BWSS – Bacteria White Spot Syndrome gây ra. Ngoài ra, một loại vi khuẩn khác có tên là Vibrio Cholerae cũng là mọt nguyên nhân tấn công tôm nuôi. Khi trong ao chứa độ kiềm và độ Ph cao.
Biểu hiện khi tôm bị đốm trắng
Khi tôm bị đốm trắng, chúng sẽ có một số biểu hiện sau:
– Thân tôm bị đóng rong và mang bẩn.
– Tôm chết rải rác, lột vỏ chậm.
– Vỏ tôm xuất hiện nhiều đốm trắng ở đốm bụng thứ 5,6. Sau đó lan ra toàn thân. Nhiều khi tôm cũng xuất hiện dấu hiện đỏ thân.
– Tôm ăn nhiều rồi đột ngột bỏ ăn, bơi tấp mè bờ lờ đờ.
– Khi soi dưới kính hiển vi sẽ thấy các đốm trắng lan tỏa hình địa y, rỗng ở giữa.
– Sau 3-10 ngày xuất hiện đốm trắng, tôm sẽ chết hàng loạt.
Cách phòng và điều trị tôm bị đốm trắng
Có 2 trường hợp bà con cần quan tâm khi phòng và điều trị bệnh đốm trắng ở tôm. Có nhiều cách xử lý khác nhau, tùy theo từng loại ao nuôi.
Với ao bị nhiễm bệnh
Tôm bị đốm trắng, tùy theo từng trường hợp mà bà con sẽ có cách xử lý khác nhau. Có 4 trường hợp xử lý bệnh thường gặp bao gồm:
+ Trường hợp 1
Giai đoạn tôm từ khi mới thả cho đến 12gram, xuất hiện đốm trắng ở đốt bụng và đầu. Tôm giảm ăn, khi đem tôm đi kiểm tra PCR thì thấy kết quả dương tính.
Trong trường hợp này, thường không thể làm gì, tôm sẽ nhan chóng nhiễm bệnh và chết với tỷ lệ cao trong vòng 2-3 ngày.
+ Trường hợp 2
Tôm xuất hiện đốm trắng trên ngực và vỏ đầu nhưng vẫn ăn bình thường. Hiện tượng xuất hiện ở suốt giai đoạn nuôi. Tùy thuộc vào việc tôm ăn hay bỏ ăn mà bà con có thể đem đi xét nghiệm để kiểm tra. Khi tôm không nhiễm bệnh, xét nghiệm PCR âm tính, kiểm tra các mô học thì kết quả bình thường.
Trong trường hợp này, lí do có thể là do lắng động canxi, khi ao nuôi có độ pH kéo dài, đo vào buổi sáng là 8.3.
Cách xử lý: Bà con cần tìm cách hạ độ pH trong khoảng 7.5-8.0 vào buổi sáng. Việc hạ độ pH có tác dụng kích thích tôm lột vỏ. Sau các lần lột vỏ thì đốm trắng trên tôm sẽ mất dần.
+ Trường hợp 3
Tôm tấp vào bơi mé bờ và xuất hiện đốm trắng với màu sắc nâu đậm. Hoặc mang dơ, tôm bỏ ăn nhẹ, còn lại vẫn ăn bình thường.
Trường hợp này có thể xuất hiện suốt cả quá trình nuôi. Khi kiểm tra PCR thì không thấy đốm trắng. Tuy nhiên, vi khuẩn trên tôm vẫn xuất hiện nhiều.
Cách xử lý: Bà con cần loại bỏ những con tôm bệnh ra khỏi ao. Sau đó tiến hành xử lý nước ao nuôi, xi phông đáy ao, xử lý tảo,…
+ Trường hợp 4
Tôm bị đốm trắng ở cuối vụ nuôi trước khi thu hoạch. Tôm không tấp mé, hoạt động bình thường và ăn tốt. Khi kiểm tra PCR cho kết quả âm tính. Đốm trắng sẽ biến mất khi tôm lột xác.
Nếu ao nuôi xuất hiện bệnh, bà con không nên cải tạo ao ngay mà nên cho ao “nghỉ” trong 1-2 tháng để mầm bệnh chấm dứt. Sau đó cải tạo ao và thả cá rô phi để tiêu diệt hết ký chủ trung gian mang mầm bệnh còn sót lại.
Với ao chưa bị nhiễm bệnh
Để quan sát và phát hiện bệnh kịp thời, bà con cần thường xuyên kiểm tra tôm. Khi vùng nuôi xuất hiện dịch bệnh và ao nuôi nhà mình chưa có, bà con cần:
– Hạn chế người lạ qua lại vào ao nhà mình. Nếu muốn vào thì cần thay quần áo và lội qua bể khử trùng chứa Formol 5%, Chlorine.
– Sử dụng CaO (vôi bột) để rải khắp bở ao, đắp chặn cống thoát và cấp nước. Quanh bờ ao rào lưới để ngăn chặn còng, cua, cá,…vào ao. Chống chim cò bằng cách lắp hình nộm và căng dây.
– Hạn chế thay nước, tăng cường chạy quạt nước.
– Kiểm tra ao nuôi thường xuyên để kịp thời điểu chỉnh độ kiềm, độ pH. Kết hợp xi phông đáy ao để loại bỏ chất thải.
– Tăng cường bổ sung men vi sinh, vitamin C vào ao để tăng cường sức đề kháng cho tôm.
– Kiểm tra thường xuyên sức ăn của tôm thông qua nhá để điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp.
Tôm bị đốm trắng là một căn bệnh nguy hiểm. Nếu ao nuôi của bà con xuất hiện mầm bệnh, cần báo ngay cho cơ quan Thú y để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh lây lan dịch bệnh. Nếu cần tư vấn về cách nuôi tôm hiệu quả cao cũng như tìm kiếm các sản phẩm chế phẩm sinh học xử lý môi trường ao nuôi, khoáng tạt bổ sung, khoáng trộn thức ăn, thảo dược phòng trị bệnh cho tôm. Thì liên hệ ngay với BCC Aqua để được tư vấn và giúp đỡ nhé.